1- استنباط و استخراج احکام و فتوا دادن به آن.

2- اداره امورات جامعه اسلامی مانند صلح و جنگ و پیمان بستن با دولت ها و غیر اینها.

3- قضاوت بین مردم، یکی از وظایف مجتهد است و بر مسلمانان نیز لازم است در امور قضاوت و حل و فصل اختلافات خود به مجتهد مراجعه کنند و احکام او را بر خود نافذ بدانند و رجوع کردن به قاضیان حکام جور بر خلاف مصالح اسلام بوده و جائز نیست.

4- اداره امورات حسبیه مثل حفظ اموال یتیمان، تولیت اوقاف، گرفتن وجوهات از قبیل خمس و زکات و غیر این ها و صرف آنها در راه ها و مواردی که به صلاح اسلام و مسلمین است.

5- حکم کردن در ماه رمضان و غیره

یکی از واجبات دینی، زکات فطره است.

زکات فطره این است که در وقت غروب شب عید فطر هر کس بالغ و عاقل و هوشیار است و فقیر نیست باید برای خودش و کسانی که نان خور او هستند، هر نفر یک ساع که تقریبا سه کیلو است گندم یا جو یا کشمش یا برنج و مانند آن به مستحق بدهد و اگر پول یکی از این ها را هم بدهد کافی است.

1- فطره ی مهمانی که پیش از غروب شب عید فطربا رضایت صاحب خانه وارد شده و نان خور شخص به حساب می آید، بر او واجب است.

2- اگر زکات فطره را به یکی از هشت مصرفی که سابقا برای زکات مال گفته شده برساند کافی است، اما بهتر است که به فقرای شیعه داده شود.

3- به کسی که فطره را در معصیت مصرف می کند نباید فطره بدهند.

4- زکات فطره را باید پیش از نماز عید بپردازد یا از مال خود جدا کند و اگز نماز عید نمی خواند، می تواند دادن فطره را تا ظهر به تأخیر بیندازد.

1- پرهیز از تجسس در زندگی شخصی دیگران.

2- پرهیز از پرده دری: یعنی نباید به بهانه امر به معروف و نهی از منکر، هتک حرمت دیگران شود.

3- امر به معروف و نهی از منکر را از خود شروع کنیم. یعنی خوبی ها را در خود به وجود آوریم و بدیها و زشتی ها را از خود دور کنیم.

4- حلال خدا را حرام و حرام خدا را حلال ننمائیم یعنی ابتدا با مسائل حلال و حرام آشنا گردیم تا مبادا به هنگام امر و نهی، محرمات را امر و واجبات را نهی کنیم.

5- در برخوردها و گفتارمان، ملایمت و نرمی و عطوفت اسلامی را رعایت کنیم تا مخاطب جذب گفتارمان شده و امر و نهی را پذیرا گردد.

6- در راه امر به معروف و نهی از منکر صبور و شکیبا و مقاوم باشیم.

7- به هنگام امر و نهی، کسی را آشکارا سرزنش نکنیم.

8- امر به معروف و نهی از منکر برای انجام وظیفه دینی باشد نه برای تصویه حساب های شخصی و مقاصد دنیوی.

مجتهدی که تقلید از او جایز است چند شرط دارد، اول اینکه مرد باشد، دوم بالغ باشد، سوم عاقل باشد، چهارم شیعه دوازده امامی باشد، پنجم حلال زاده باشد، ششم زنده باشد، هفتم عادل باشد، هشتم بنابر احتیاط اعم باشد.

با توجه به شرایط بالا چگونه می توان مجتهی را که تقلید از او جایز است شناخت؟

1- خود انسان یقین به اجتهاد کسی داشته باشد مثل آنکه خود از اهل علم باشد و بتواند مجتهد را بشناسد.

2- دو نفر عالم عادل، مجتهد بودن کسی را تصدیق کنند به شرط آنکه دو نفر عالم عادل دیگر مخالفت نکنند.

3- عده ای از اهل علم که به گفته آنان اطمینان پیدا می شود مجتهد بودن کسی را تصدیق کنند.

همانطور که قرآن می فرماید زکات در 8 مورد مصرف می شود:

1- فقیر یعنی کسی که درآمد یا موجودی او به اندازه خرج سالانه خود و خانواده اش نیست.

2- مسکین، آنکه به کلی درمانده و بینوا است.

3- کسی که از طرف امام یا نائب امام مأمور جمع آوری و نگهداری و توضیع زکات است.

4- برای الفت دادن دل ها به اسلام و مسلمین، مانند غیر مسلمانانی که اگر به آنان کمکی شود به دین اسلام مایل می شوند یا در جنگ به مسلمانان کمک می کنند.

5- آزاد کردن بردگان.

6- بدهکاری که نمی تواند قرض خود را بدهد.

7- در راه خدا، یعنی در کارهایی که منفعت آن مستقیم و غیر مستقیم به عموم می رسد.

8- مسافری که در سفر مانده است.

خداوند در قران کریم یکی از بزرگترین مأموریت های انبیاء عظام را امر به معروف و نهی از منکر بیان نموده و از بررسی برنامه های دینی و تاریخ زندگی و روش آنان این حقیقت به خوبی روشن می شود که یکی از فلسفه های رسالت پیغمبران، راهنمایی و وادار کردن مردم به کارهای نیک و فضائل اخلاقی و بازداشتن آنان از انحراف و اعمال زشت و مفاسد اخلاقی بوده است و در این راه تلاش های فراوان نموده و زجرها و ملامت های بسیاری را تحمل کرده اند، و بسیاری از آنها در این راه نیز جان خود را از دست داده اند. این حقیقی است که در آیات قرآن به نحو کلی و یا به طور خصوصی درباره پیغمبران به ویژه پیغمبر اسلام با صراحت بیان شده است.

بندگانی هستند که بر خلاف مومنین و پاکان، به هر بدی و زشتی خود را آلوده نموده و زمینه سقوط و تباهی خویش و دیگران را فراهم می کنند این ها دشمنان خدا و مورد خشم و غضب الهی می باشند و خدا از چنین بندگانی بیزار است و آنان را دوست ندارد که در اینجا به برخی از صفات ناپسند آنان که در قرآن ذکر شده اشاره می گردد:

1- تجاوزگران 2- فساد کنندگان 3- کافران 4- کفران کنندگان گنهکار 5- ستمگران 6- متکبران مغرور 7- اسراف کنندگان 8- خیانتکاران

اسلام دارای اصول و فروع است. اصول اسلام همان حقایقی است که هر مسلمان باید با دلیل و برهان به آنها معتقد باشد و تقلید در آنها جایز نیست اما فروعات اسلام دارای احکام واجب و حرام و مستحب و مکروه است که مسلمان ها باید در این احکام به مجتهد جامع الشرایط مراجعه نموده و بر طبق فتوی و دستور او عمل نماید و این را تقلید می نامند.

1- گندم 2- جو 3- خرما 4- کشمش 5- گوسفند 6- گاو 7- شتر 8- طلا 9- نقره

اسلام برای هر یک از این اموال حدی قرار داده که اگر بدان حد رسید زکات واجب می شود و اگر بدان حد نرسید، زکات واجب نمی شود. آن حد معین را نصاب می گویند.

نخستین مرحله تولی دوست داشتن خداوند مهربان است، زیرا بزرگترین دوستی ها و عمیق ترین محبت ها و اساسی ترین عشق ورزیدن ها دوستی خدا است، چه اوست که ما را آفریده و تمام کمالات، خوبیها، هستی ها، عزت ها، هدایت ها و سعادت ها از خداوند است و علت دوستی پیامبران و اولیاء و رهبران دینی و اطاعت از آنان و فداکاری مالی و جانی برای آنان نیز از این جهت است که آنها از طرف خداوند هستند و بزرگترین تلاش ها و فداکاری ها را برای هدایت و سعادت جامعه بشری نموده اند. و دوستی با مومنان و صالحان و همکاری با آنها نیز در راستای دوستی و محبت خداوند می باشد. بدیهی است کسی که خدا را دوست بدارد خداوند او را دوست خواهد داشت. قرآن کریم برای دوستان واقعی خداوند، علائم و نشانه هایی را بیان نموده که به برخی از آنها در اینجا اشاره می گردد:

1-    محسنین 2- توبه کنندگان 3- پاکیزگان 4- متقین 5- صبر کنندگان 6- توکل کنندگان 7- عدالت پیشگان 8- جهادگران

حج افراد با حج تمتع در تمام اعمال مشترک هستند ولی به عمره تمتع متصل نیست و خود یک عمل مستقلی است و به خلاف حج تمتع که در آن قربانی واجب است در حج افراد قربانی ندارد و حج قِران هم مانند حج افراد می باشد.

1- بقاء دین: شکی نیست که با امر به معروف و نهی از منکر، احکام و معارف دینی ترویج شده و منکرات، منفور و تقبیح می شود و بدین وسیله حقایق و حیثیت دین محفوظ می ماند و بهتر به آن عمل می گردد.

2- حیات و بقاء جامعه: بدون تردید با ترویج دین و ترک زشتی ها حیات جامعه بیمه شده و پیوسته ملت ها در راه اصلاح و تکامل گام بر می دارند و از مفاسد و انحرافات و در نتیجه هلاکت ها در امان می مانند.

3- رشد فطرت و عقل: ناگفته پیدا است که فطرت و عقل آدمی طالب پاکی و نیکی است و از بدی و نادرستی نفرت دارند و با امر به معروف و نهی از منکر آنها تقویت شده کامل تر می گردند.

4- تهذیب و تکامل: امر به معروف و نهی از منکر باعث تهذیب جامعه بوده و زمینه تهذیب و تکامل اجتماع را فراهم می آورد و موجب می شوند که اجتماع به طرف کمال مادی و معنوی سوق داده شود.

5- امنیت عمومی و خصوصی: همچنانکه در روایت امام باقر (ع) با صراحت بیان شده است، امر به معروف و نهی از منکر از مهمترین فریضه ای است که به وسیله آن راه ها امن و کسب ها حلال و زمین ها آباد و بالاخره حدود و حقوق همه حفظ شده و جان، مال، ناموس و حیثیت فرد و جامعه در امان خواهد بود.

6- ایمنی از هلاکت که چنانچه در روایات اسلامی آمده و تاریخ گذشتگان نیز گواه است. ملت هایی که آلوده به ستمگری، فساد و انحرافات و اعمال زشت شدند و امر به معروف و نهی از منکر را فراموش کردند و فضیلت و نیکی از میان آنها رفت، همگی هلاک و نابود شدند. پس تنها، امر به معروف و نهی از منکر و جلوگیری از اعمال زشت و مفاسد است که می تواند جامعه را از هلاکت ایمن گرداند.

یکی از مصادیق جهاد که از اهمیت خاصی برخوردار است و پیامبر اسلام از آن تعبیر به جهاد اکبر نموده، جهاد و مبارزه با نفس است. اگر چه تمام اقسام جهاد و دفاع ارزشمند است اما بدون تردید جهاد با تمایلات نفسانی چون زیربنای تمام جهادها است از همه ارزشمندتر و مهمتر است.

در حج تمتع 13 عمل واجب است: 1- احرام در مکه 2- وقوف در عرفات 3- بودن در مشعر الحرام 4- رمی جمره ی عقبه در منیٰ 5- قربانی در منیٰ روز عید قربان 6- تقصیر در منیٰ 7- طواف به دور کعبه 8- دو رکعت نماز طواف 9- سعی بین صفا و مروه 10- طواف نساء 11- دو رکعت طواف نماز نساء 12- ماندن در منیٰ شب یازدهم و دوازدهم 13- رمی جمرات در روز یازدهم و دوازدهم

هنگامی که کشور اسلامی مورد تجاوز و تعدی بیگانگان قرار گیرد، دفاع بر همه واجب است. مسلمین باید برای بیرون راندن متجاوز و سرکوب او بسیج شوند و با آنچه که در توان دارند بکوشند و از موجودیت و عزت و شرف و کشور اسلامی خود دفاع کنند، خدا در قران می فرماید: در راه خدا با کسانی که با شما می جنگند بجنگید ولی تجاوز نکنید که خدا متجاوزان را دوست ندارد.

به بعضی از روزهای حرام اشاره می شود:

1- روزه عید قربان و عید فطر

2- روزه آخر ماه شعبان اگر به قصد ماه رمضان گرفته شود

3- روز 11 و 12 و 13 ماه ذی الحجه برای کسی که در منی باشد

4- روزه ی وفا به نذری که عمل به آن حرام است (مثل اینکه نذر کرده اگر قمار را ببرد یک روز روزه بگیرد).

شرایط واجب شدن زکات شش چیز است:

1- آن که مالک در چیزهایی که گذشتن یک سال در آن معتبر است در تمام سال بالغ باشد، و در چیزهایی که گذشت سال در آن معتبر نیست در وقت وجوب زکات بالغ باشد.

2- آن که مالک عاقل باشد.

3- آن که مالک آزاد باشد.

4- آن که ملک مطلق باشد، بنابراین چیزی که به انسان بخشیده و هنوز به دست او نرسیده است زکاتش واجب نیست.

5- آن که مالک بتواند در آن مال تصرف کند.

6- آن که مال به مقدار نصاب برسد.

عمره تمتع را باید قبل از حج تمتع به جا آورد. در عمره تمتع پنج عمل، واجب است. 1- احرام در یکی از مواقیت 2- طواف خانه کعبه 3- نماز طواف 4- سعی بین صفا و مروه 5- تقصیر یعنی: گرفتن مقداری از موی سر، یا شارب یا ریش و یا ناخن.

اسلام هرگز برای کشور گشایی تصاحب اراضی مردم دستور جهاد و نبرد نمی دهد و هرگز برای استثمار مردم و تحمیل عقاید و فرهنگ جنگ نمی کند. اما اگر مردمی مورد ظلم ستمگران و مستکبرین واقع شوند و دسترنجشان را چپاول کنند، در چنین وضعی اسلام وظیفه می داند که به یاری محرومین بشتابند و آنان را از چنگال مستکبرین نجات دهند. بدین منظور پیامبر یا امام و یا نائب بر حقش دستور جهاد صادر می کند تا به یک جهاد  مقدس و یک یورش سنگین، مستکبرین را سرنگون سازند و زمینه را برای تبلیغات آزاد و حاکمیت قانون و بیداری مردم و نجات آنها فراهم نمایند. جنگ های مسلمین در صدر اسلام با حکومت خودکامه روم از همین قبیل بوده است، مسلمین برای تصرف اموال و اراضی جنگ نکردند بلکه برای آزاد کردن مردم از زیر سلطه مستکبرین و نجات آنان از زیر یوغ ستمکاران و حکام ظالم به جهاد پرداختند. جنگ را آغاز کردند تا حکومت های استکباری را سرنگون سازند و زمینه را برای ارشاد و هدایت مردم محروم که در چنگال ستمگران اسیر بودند فراهم سازند.

ایرانیان آن زمان هم به وسیله شمشیر و جنگ، اسلام را نپذیرفتند بلکه چون به آزادی رسیدند و با برهان روشن و منطق قوی اسلام آشنا شدند و رفتار شایسته مسلمین را مشاهده کردند گروه گروه به اسلام گرویدند. پس جهاد ابتدایی نیز یک نوع دفاع است. دفاع از حقوق انسان های محروم، دفاع از شرافت و عزت انسان ها و دفاع از حقوق مستضعفین و ستمدیدگان.

1- روزه ماه رمضان: برای کسی که عاقل و بالغ و سالم و در وطن یا محل اقامه باشد و عذر شرعی دیگری نداشته باشد روزه ی ماه رمضان واجب است.

2- روزه کفاره: کسانی که روزه ماه رمضان را بدون عذر شرعی می خورند باید دو ماه پی در پی روزه بگیرند یا شصت فقیر را سیر کنند و یا یک بنده را آزاد سازند.

3- روزه قضا: روزه ای که از خود انسان قضا شده یا روزه پدر، اگر نگرفته باشد بر پسر بزرگتر واجب است که قضا آن را بگیرد.

4- روزه عوض قربانی: کسی که در حج نتواند قربانی کند باید سه روز در مکه و هفت روز در وطن روزه بگیرد.

5- روزه عهد و نذر و قسم: کسی که نذر کرده یا عهد نموده یا قسم یاد کرده که روزه ای را بگیرد آن روزه بر او واجب می شود.

6- روزه اعتکاف: کسی که در مسجد اعتکاف کرده روزه ی روز اول و دوم آن مستحب است و روز سوم آن واجب است.